Przebarwienia pozapalne - co je powoduje i jak sobie z nimi radzić?

Za pigmentację skóry, włosów i tęczówki oka odpowiada barwnik – melanina, który powstaje w procesie melanogenezy. Melanina pełni funkcję ochronną, ponieważ zabezpiecza komórki przed szkodliwym działaniem promieniowania UV oraz działaniem wolnych rodników. To również dzięki niej latem na naszej skórze pojawia się opalenizna. Zaburzenia procesów pigmentacyjnych prowadzą do powstawania przebarwień, czyli hiperpigmentacji, związanych są ze zwiększoną produkcją melaniny lub jej odkładaniem. Ze względu na pochodzenie, wyróżniamy przebarwienia hormonalne, posłoneczne, genetyczne, polekowe, pourazowe i pozapalne. Mogą występować nie tylko na twarzy, występują również przebarwienia pozapalne na nogach, rękach, dłoniach oraz plecach i klatce piersiowej.

Przebarwienia pozapalne - jak wyglądają?

Pozapalne hiperpigmentacje objawiają się w postaci płaski plam na skórze, w kolorach od różowego, do czerwonego, brązowego i czarnego – zależy to od głębokości występowania przebarwień oraz fototypu skóry. Ekspozycja na słońce może znacznie pogłębić i utrwalić przebarwienia, dlatego ważne jest stosowanie fotoprotekcji.

Przebarwienia pozapalne - przyczyny

Przebarwienia pozapalne na twarzy (PIH - post inflammatory hyperpigmentation) najczęściej występują u osób o ciemniejszym fototypie, ze względu na zwiększoną reaktywność barwnika. Do czynników indukujących powstawanie hiperpigmentacji zaliczamy czynniki endogenne, takie jak m.in. trądzik, łuszczycę czy atopowe zapalenie skóry oraz egzogenne, czyli zabiegi kosmetologiczne, ukąszenia owadów czy uczulenie na leki.

Przebarwienia pozapalne - leczenie

Przebarwienia pozapalne zwykle (choć nie zawsze) ustępują samoistnie po kilku tygodniach/miesiącach. Zależy to od stanu skóry, głębokości przebarwień oraz stosowanych zabiegów, leków i kosmetyków do pielęgnacji twarzy, które ten proces mogą znacznie przyspieszyć.

W pielęgnacji domowej warto zastosować kosmetyki do redukcji przebarwień zawierające następujące składniki aktywne:

• Witamina C – jest to cenny i ostatnio bardzo popularny składnik, który nie tylko rozjaśnia przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry, ale wykazuje również działanie antyoksydacyjne i stymulujące produkcję kolagenu
• Niacynamid – kolejny bardzo popularny i wszechstronny składnik, który hamuje syntezę melaniny i zapobiega jej odkładaniu w naskórku oraz wspomaga rozjaśnianie istniejących przebarwień. Ponadto wspiera barierę hydrolipidową, reguluje wydzielanie sebum, regeneruje skórę i działa antyoksydacyjnie.
• Kwas azelainowy – spotykany najczęściej w produktach przeciwtrądzikowych. Delikatnie złuszcza naskórek, działa silnie przeciwzapalnie i antybakteryjnie oraz hamuje enzym tyrozynazę.
• Retinoidy – są aktywną form witaminy A. Retinol i retinal to obecnie jedne z najskuteczniejszych i najlepiej przebadanych substancji przeciwstarzeniowych. Redukują również niedoskonałości, wpływają na syntezę kolagenu i rozjaśniają przebarwienia.
• Inhibitory tyrozynazy – substancje, które spowalniają proces melanogenezy hamując aktywność enzymu. Zalicza się do nich między innymi kwas kojowy, traneksamowy, ferulowy, arbutynę, resweratrol oraz wspomniane wcześniej: witaminę C, kwas azelainowy i niacynamid.

Jak usunąć przebarwienia pozapalne?

Jeśli pielęgnacja domowa nie przynosi oczekiwanych rezultatów, warto zasięgnąć pomocy specjalisty – kosmetologa lub lekarza. Zabiegi gabinetowe czy medycyny estetycznej wykazują dużą skuteczność w usuwaniu przebarwień, jednak musi je wykonać osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje do ich wykonywania (radzimy nie próbować wykonywania zabiegów, np. silnych peelingów chemicznych w zaciszu domowym).
Jednym z najbardziej skutecznych zabiegów usuwania przebarwień jest laseroterapia. Jest to metoda wykorzystująca wiązkę światła o określonej długości, która jest pochłaniana przez melaninę i powoduje jej rozpad na mniejsze fragmenty, które są później usuwane z organizmu na drodze fagocytozy.

Inne zabiegi gabinetowe, które redukują widoczność przebarwień to:

• peelingi chemiczne – polegają na zastosowaniu na skórę twarzy specjalnie dobranego do jej typu i potrzeb kwasu. Taki zabieg dokładnie oczyści skórę, zwiększy wchłanianie zastosowanych później substancji aktywnych oraz usunie warstwy naskórka, które zawierają melaninę (w przypadku przebarwień naskórkowych) co widocznie zmniejszy widoczność zmian. Niektóre kwasy takie jak kojowy czy traneksamowy mają również właściwości hamowania aktywności tyrozynazy, czyli enzymu który bierze udział w procesie melanogenezy.
• mikrodermabrazja – polega na mechanicznym złuszczaniu martwego naskórka przy użyciu korundu lub głowic diamentowych. Pobudza regenerację skóry, wyrównuje nierówności i rozjaśnia przebarwienia.
• mezoterapia – zabieg, który polega na wtłaczaniu w skórę substancji aktywnych za pomocą igieł, impulsów elektrycznych, ultradźwięków, fali radiowej lub tlenu. W przypadku przebarwień w zabiegu wykorzystuje się substancje rozjaśniające i blokujące tyrozynazę.
• fototerapia – czyli terapia światłem, polega na zastosowaniu rozproszonej wiązki światła (LED/IPL). Jest to zabieg mniej inwazyjny od laseroterapii, sprawdzi się idealnie do usuwania powierzchownych przebarwień.