Kwas pirogronowy - działanie i przeciwwskazania. Dla kogo wskazane jest stosowanie kwasu pirogronowego?

Kwas pirogronowy (kwas 2-oksopropanowy) to organiczny kwas karboksylowy o właściwościach złuszczających, antybakteryjnych i przeciwstarzeniowych. Jest szeroko stosowany w kosmetologii i dermatologii, głównie jako peeling chemiczny, ponieważ działa wielokierunkowo na skórę.
Budowa cząsteczki kwasu pirogronowego
Kwas pirogronowy ma wzór sumaryczny C₃H₄O₃ i składa się z trzech głównych grup funkcyjnych:
- Grupa karboksylowa (-COOH) – nadaje mu właściwości kwasowe,
- Grupa ketonowa (-C=O) – zwiększa jego zdolność do penetracji skóry,
- Grupa metylowa (-CH₃) – wpływa na jego rozpuszczalność i aktywność biologiczną.
Dzięki swojej unikalnej budowie chemicznej kwas pirogronowy działa zarówno powierzchniowo, jak i w głębszych warstwach skóry, co czyni go skuteczniejszym w porównaniu do innych kwasów np. do alfahydroksykwasów ( AHA).
Jak powstaje kwas pirogronowy?
Kwas pirogronowy powstaje naturalnie w organizmach żywych w procesach metabolicznych, głównie podczas glikolizy – szlaku metabolicznego rozkładu glukozy. Jest końcowym produktem beztlenowego metabolizmu cukrów, a następnie może zostać przekształcony w acetylo-CoA w cyklu Krebsa lub w kwas mlekowy w warunkach beztlenowych.
Syntetycznie kwas pirogronowy można otrzymać poprzez:
- utlenianie kwasu mlekowego,
- dekarboksylację kwasu winowego,
- reakcje chemiczne z udziałem estrów kwasu octowego.
W przemyśle kosmetycznym i farmaceutycznym stosuje się jego syntetyczne wersje, aby zapewnić stabilność i kontrolowaną czystość związku.
Gdzie w naturze występuje kwas pirogronowy?
Kwas pirogronowy występuje naturalnie w organizmach żywych jako produkt metabolizmu węglowodanów, tłuszczów i białek. Można go znaleźć w:
- Owocach – takich jak jabłka i winogrona,
- Warzywach – zwłaszcza w fermentowanych produktach,
- Produktach mlecznych – jako efekt procesów fermentacyjnych,
- Organizmach ludzkich i zwierzęcych – jako kluczowy związek w cyklu Krebsa, odpowiedzialnym za produkcję energii.
Działanie kwasu pirogronowego
Kwas pirogronowy wykazuje działanie:
- Złuszczające – pobudza odnowę naskórka, usuwając martwe komórki skóry.
- Seboregulujące – zmniejsza wydzielanie sebum, co jest korzystne dla cery tłustej i trądzikowej.
- Antybakteryjne – skuteczny w walce z bakteriami odpowiedzialnymi za powstawanie trądziku.
- Przeciwstarzeniowe – stymuluje syntezę kolagenu i elastyny, poprawiając elastyczność skóry.
- Depigmentacyjne – redukuje przebarwienia, wyrównując koloryt skóry.
Dla kogo wskazane jest stosowanie kwasu pirogronowego?
Zabiegi z kwasem pirogronowym są szczególnie zalecane osobom z:
- trądzikiem pospolitym i zaskórnikowym,
- łojotokiem,
- bliznami potrądzikowymi,
- przebarwieniami skóry,
- drobnymi zmarszczkami i oznakami starzenia,
- skórą zanieczyszczoną i skłonną do wyprysków.
Jak przygotować skórę do zabiegu w gabinecie dermatologicznym lub kosmetycznym i co jest dla niej najlepsze po zastosowaniu produktów z kwasem pirogronowym?
Przed zabiegiem z kwasem pirogronowym skóra powinna być dobrze oczyszczona i przygotowana. Po zabiegu należy stosować łagodzące kremy nawilżające oraz unikać ekspozycji na słońce.
Ważna jest także konsultacja z kosmetologiem lub dermatologiem
Przed rozpoczęciem zabiegów warto skonsultować się ze specjalistą, aby upewnić się, że skóra jest odpowiednia do tego rodzaju peelingu.
Odpowiednia pielęgnacja skóry (7–14 dni przed zabiegiem)
- Unikaj silnych kosmetyków – odstaw agresywne środki myjące, retinoidy, kwasy AHA/BHA i produkty z witaminą C, które mogą podrażniać skórę.
- Nawilżaj skórę – stosuj delikatne kremy nawilżające, które wzmocnią barierę hydrolipidową skóry.
- Zrezygnuj z opalania i solarium – promieniowanie UV może zwiększać ryzyko przebarwień i podrażnień.
- Nie stosuj depilacji (np. woskiem, laserem) na obszarze, który będzie poddany peelingowi.
W dniu zabiegu oczyść skórę łagodnym preparatem, ale nie używaj peelingów mechanicznych ani enzymatycznych. Nie stosuj makijażu i nie nakładaj kremów ani olejków, które mogłyby stanowić barierę dla kwasu.
Dodatkowe zalecenia:
- Jeśli masz skórę wrażliwą, lekarz może zalecić wcześniejsze stosowanie preparatów z niskim stężeniem kwasów, aby przyzwyczaić skórę.
- W przypadku skłonności do opryszczki lekarz może przepisać lek przeciwwirusowy, aby zapobiec jej wystąpieniu po zabiegu.
- Dobre przygotowanie skóry pozwoli na skuteczniejsze działanie kwasu pirogronowego i zmniejszy ryzyko skutków ubocznych, takich jak zaczerwienienie czy nadmierne łuszczenie.
Kwas pirogronowy – zabieg
Zabieg polega na nałożeniu kwasu pirogronowego na skórę i pozostawieniu go na określony czas. Może powodować lekkie pieczenie i zaczerwienienie, które ustępuje po kilku godzinach.
Jak przebiega zabieg?
- Oczyszczenie skóry – skóra jest dokładnie oczyszczana z makijażu i zanieczyszczeń.
- Odłuszczenie – skóra jest przemywana specjalnym preparatem, aby usunąć nadmiar sebum.
- Aplikacja kwasu – kwas pirogronowy nakłada się na skórę w odpowiednim stężeniu (zwykle od 30% do 50%). Może być odczuwalne lekkie szczypanie lub pieczenie.
- Neutralizacja lub samoistne odparowanie – w zależności od procedury kwas może być neutralizowany specjalnym roztworem lub samoistnie się dezaktywować po kilku minutach.
- Aplikacja kremu ochronnego ze składnikami aktywnymi – po zabiegu nakładane są preparaty łagodzące i regenerujące.
Kwas pirogronowy – ile trzymać/ czas kontaktu ze skórą
Czas aplikacji kwasu zależy od stężenia oraz rodzaju skóry. Zwykle wynosi od 1 do 5 minut, a w przypadku skóry wrażliwej może być krótszy.
Jakie są efekty zabiegu?
- Redukcja trądziku i nadmiaru sebum
- Wyrównanie kolorytu skóry i rozjaśnienie przebarwień
- Spłycenie drobnych zmarszczek i blizn
- Poprawa jędrności i elastyczności skóry
Czego unikać po zabiegu?
- Opalania i ekspozycji na słońce (przez co najmniej 2 tygodnie). Zabiegi z kwasem pirogronowym latem mogą zwiększać ryzyko przebarwień i podrażnień. Zaleca się stosowanie wysokiej ochrony przeciwsłonecznej (SPF 50) i unikanie ekspozycji na promienie UV.
- Mocnych kosmetyków i peelingów
- Basenów i sauny przez kilka dni
Efekty są widoczne już po pierwszym zabiegu, ale w celu uzyskania najlepszych rezultatów zaleca się serię 3–6 zabiegów w odstępach 2–4 tygodni.
Kwas pirogronowy w ciąży
Stosowanie kwasu pirogronowego w ciąży jest niewskazane. Substancja ta może przenikać do głębszych warstw skóry i teoretycznie wywoływać podrażnienia lub reakcje alergiczne. W okresie ciąży lepiej unikać agresywnych zabiegów chemicznych i wybierać łagodniejsze metody pielęgnacji skóry.
Kwas pirogronowy – powikłania
Choć kwas pirogronowy jest skutecznym składnikiem kosmetycznym, jego stosowanie może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi, takimi jak:
- zaczerwienienie skóry,
- pieczenie i podrażnienie,
- łuszczenie się skóry,
- nadwrażliwość na promieniowanie UV,
- ryzyko przebarwień przy niewłaściwej pielęgnacji po zabiegu.
Kwas pirogronowy – przeciwwskazania
Nie każdy może stosować kwas pirogronowy. Przeciwwskazania obejmują:
- ciążę i okres karmienia piersią,
- aktywne infekcje skórne (opryszczka, zakażenia bakteryjne i grzybicze),
- skłonność do blizn przerostowych i keloidów,
- świeże rany i uszkodzenia skóry,
- alergię na składnik,
- nadwrażliwość skóry,
- stosowanie leków fotouczulających (np. retinoidów).
Czy można stosować kwas pirogronowy w domu?
Tak, ale tylko w niskim stężeniu – kosmetyki z kwasem pirogronowym dostępne na rynku (np. toniki, kremy) zawierają zazwyczaj do 5-10% kwasu i są bezpieczne do stosowania w domu.
Nie, jeśli chodzi o profesjonalne peelingi – peelingi chemiczne z wyższym stężeniem (30-50%) powinny być wykonywane przez specjalistów, ponieważ mogą powodować silne podrażnienia, łuszczenie i ryzyko poparzeń.
Jak bezpiecznie stosować kwas pirogronowy w domu?
- Wybieraj gotowe preparaty o niskim stężeniu – np. kremy lub toniki z dodatkiem kwasu pirogronowego.
- Przeprowadź próbę uczuleniową – nałóż niewielką ilość produktu na skórę za uchem lub na nadgarstku i obserwuj reakcję przez 24h.
- Unikaj stosowania na podrażnioną skórę – jeśli masz otwarte ranki, aktywny trądzik zapalny lub przesuszoną skórę, lepiej odczekać.
- Stosuj tylko na noc – kwasy mogą zwiększać wrażliwość na słońce.
- Koniecznie używaj kremu z filtrem SPF 50 – skóra po kwasach jest bardziej podatna na przebarwienia.
Co może się stać przy nieumiejętnym stosowaniu?
- Podrażnienia i zaczerwienienia
- Nadmierne łuszczenie się skóry
- Przebarwienia lub poparzenia
Podsumowując: jeśli chcesz stosować kwas pirogronowy w domu, wybieraj kosmetyki z niskim stężeniem. Profesjonalne peelingi lepiej pozostawić specjalistom.
Kwas pirogronowy to skuteczny składnik stosowany w dermatologii i kosmetologii, zwłaszcza w terapii trądziku, przebarwień i oznak starzenia. Jednak jego stosowanie powinno być dopasowane do indywidualnych potrzeb skóry i przeprowadzane pod okiem specjalisty. Osoby z przeciwwskazaniami powinny unikać zabiegów z jego użyciem, aby uniknąć powikłań.
Jeśli zaciekawił Cię ten temat, ponieważ zagłębiasz swoją wiedzę w tematyce trądziku, zachęcamy także do sprawdzenia kosmetyków do skóry trądzikowej z naszej linii ALGOPRO. Między innymi, nasz krem ALGOPRO z witaminą C 3% to jeden z kosmetyków, który przyczynia się do redukcji trądziku, łagodzi podrażnienia i zmiany potrądzikowe, a także rozjaśnia przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry.
Polecane

Aktywnie działające, rozjaśniające serum antyoksydacyjne z witaminą C 10%

Antyoksydacyjny rewitalizujący krem do twarzy z witaminą C 3%

Zaawansowany krem rewitalizujący i przeciwzmarszczkowy o lekkiej konsystencji
