Fototyp skóry - czym jest i jak określić swój fototyp?
Wystarczy kilka minut na słońcu, by u niektórych pojawiła się piękna opalenizna, a inni… kończą dzień z bolesnym rumieńcem. Dlaczego tak się dzieje? Odpowiada za to fototyp skóry. Czym jest fototyp skóry, jak go określić? Przyjrzyjmy się bliżej temu zagadnieniu.
Fototyp skóry – czym jest?
Fototyp skóry to klasyfikacja opisująca, w jaki sposób skóra reaguje na promieniowanie UV – czyli światło słoneczne. Innymi słowy, to osobista „mapa odporności” na słońce. Amerykański dermatolog Thomas B. Fitzpatrick w latach 70. XX wieku opracował podział skóry na sześć podstawowych typów. Każdy z nich charakteryzuje się określoną karnacją, kolorem włosów i oczu oraz – co najważniejsze – sposobem, w jaki skóra reaguje na słońce, jak łatwo się opala, czy może szybko ulega poparzeniom.
Ten rodzaj klasyfikacji to nie jest tylko ciekawostka dla dermatologów – znajomość swojego fototypu może dosłownie uchronić przed rakiem skóry, przyspieszonym starzeniem się cery czy przebarwieniami. Wiedza ta pomaga także dobrać odpowiednie kremy do twarzy, ochronę przeciwsłoneczną i zaplanować pielęgnację dostosowaną do potrzeb skóry.
Fototyp skóry – jak go określić?
Określenie fototypu nie wymaga zaawansowanych badań ani wizyty w laboratorium. Wystarczy przyjrzeć się sobie w lustrze i odpowiedzieć na kilka pytań:
- Jaki masz naturalny kolor skóry?
- Jak reagujesz na słońce – opalasz się czy od razu się czerwienisz?
- Jaki masz kolor włosów i oczu?
- Czy Twoja skóra łatwo brązowieje?
Na podstawie tych odpowiedzi przyporządkujesz typ skóry do jednego z sześciu fototypów skóry według klasyfikacji Fitzpatricka.
Fototypy skóry według Fitzpatricka
Fototyp I
Fototyp I, określany często jako „porcelanowa księżniczka”, charakteryzuje się bardzo jasną skórą, często z piegami, jasnoblond lub rudymi włosami oraz niebieskimi bądź zielonymi oczami. Skóra tego typu zawsze ulega poparzeniu i nigdy się nie opala, dlatego osoby należące do tej grupy powinny bezwzględnie stosować wysoką ochronę przeciwsłoneczną (kremy SPF 50+), nawet przy krótkotrwałej ekspozycji na słońce.
Fototyp II
Fototyp II to tzw. klasyczny blady Europejczyk. Skóra jest jasna, choć nieco ciemniejsza niż w przypadku typu I. Włosy zazwyczaj mają kolor blond lub jasnobrązowy, oczy bywają niebieskie, szare lub zielone. Skóra łatwo ulega poparzeniom i bardzo trudno się opala – a jeśli już, to zazwyczaj nierównomiernie. Jest to jeden z najczęściej spotykanych fototypów w Polsce i wymaga codziennej ochrony przeciwsłonecznej, niezależnie od pory roku.
Fenotyp III
Fototyp III to typ skóry opalający się z umiarem. Osoby z tym fototypem mają cerę jasną do lekko oliwkowej, ciemny blond lub brązowe włosy oraz oczy w odcieniach piwnym, zielonym lub brązowym. Skóra czasami ulega poparzeniu, ale zazwyczaj stopniowo się opala, co czyni ten typ jednym z najbardziej powszechnych w naszej szerokości geograficznej. Choć opalenizna pojawia się stosunkowo łatwo, nie zwalnia to z obowiązku stosowania filtrów UV – szczególnie przy dłuższym przebywaniu na słońcu.
Fototyp IV
Fototyp IV, często kojarzony z południowcami, to skóra oliwkowa lub średniobrązowa, ciemne włosy i brązowe oczy. Skóra rzadko ulega poparzeniom i szybko się opala, nabierając intensywnego koloru. Osoby z tym fototypem są bardziej odporne na działanie promieni UV, jednak wciąż powinny chronić się przed słońcem, szczególnie w okresie silnego nasłonecznienia i podczas pobytów w cieplejszym klimacie.
Fenotypy V i VI
Fototypy V i VI obejmują osoby o ciemnobrązowej lub czarnej skórze, ciemnobrązowych lub czarnych włosach i oczach. Skóra praktycznie nigdy się nie poparzy, opala się błyskawicznie i jest naturalnie chroniona przez wysoki poziom melaniny. Choć ryzyko nowotworów skóry w tej grupie jest niższe, nadal zaleca się stosowanie kremów z filtrem – zwłaszcza podczas długotrwałego przebywania na słońcu. Ochrona przeciwsłoneczna to nie tylko kwestia bezpieczeństwa, ale również profilaktyka przedwczesnego starzenia i przebarwień.
Fototyp skóry w Polsce – jak wygląda statystyka i praktyka?
W Polsce dominują fototypy II i III. Oznacza to, że większość z nas powinna szczególnie dbać o ochronę przeciwsłoneczną, bo łatwo o oparzenia, a opalenizna pojawia się powoli i nierzadko z przebarwieniami. Fototyp skóry 1 i 4 to rzadkość – choć obecność różnych grup etnicznych sprawia, że ta mapa się dynamicznie zmienia.
Warto także wspomnieć, że w kosmetologii fototyp skóry ma znaczenie przy doborze nie tylko ochrony przeciwsłonecznej, ale też intensywnych zabiegów – jak laseroterapia, peelingi chemiczne czy mikrodermabrazja. Skóry jaśniejsze są bardziej wrażliwe na działanie lasera, szybciej się złuszczają i łatwiej ulegają przebarwieniom pozapalnym.
Fototyp wpływa też na dobór substancji aktywnych – np. u osób z fototypem I i II należy ostrożnie podchodzić do retinolu, kwasów czy witaminy C w wysokich stężeniach.
Fototyp skóry — podsumowanie
Znajomość własnego fototypu skóry to nie tylko ciekawostka, ale przede wszystkim fundament odpowiedniej ochrony i pielęgnacji. Dzięki niej możemy świadomie dbać o skórę, minimalizując ryzyko poparzeń, przedwczesnego starzenia czy przebarwień, a także dobierać kosmetyki do pielęgnacji twarzy. Pamiętajmy, że niezależnie od fototypu, ochrona przeciwsłoneczna powinna stać się naszą codzienną rutyną – bo zdrowa i piękna skóra to skóra odpowiednio chroniona. Poznanie swojego fototypu to pierwszy krok do świadomego i bezpiecznego korzystania ze słońca.